BESTAAT GROEPSLOYALITEIT?

Yildiz Ertan

GROEPSLOYALITEIT

Wantrouwen tegenover groeperingen die in een andere loyaliteitsverbondenheid staan.


Toen ik gelezen had dat ieder kind, iedere volwassene loyaal is aan zijn ouders, aan zijn afkomst en dat het de grondslag is van zoveel positieve en negatieve emoties, legaat, zelfbeschikkingrecht en dat het een zeer belangrijk begrip is in de levensfasen van een mens, ben ik op zoek gegaan naar informatie rond groepsloyaliteit.
Wij hoeven maar een krant open te slaan of naar de intenties van de politici te luisteren over hun ouders en grootouders om te weten hoe ze uit hun onzichtbare of zichtbare loyaliteit handelen binnen hun politiekmandaat (Mijn groot vader was een …Mijn grootmoeder werd door de Nazi's meegenomen in…).

Bestaat groepsloyaliteit ook? Hoe bepaalde groeperingen met hun loyaliteit omgaan? Wat is het principe van naast elkaar bestaande loyaliteiten in een land als Verenigde Naties? Ik heb veel gezocht rond groepsloyaliteit maar weinig informatie gevonden. Het is I. Nagy, de grondlegger van de contextuele therapie, psychiater en gezinstherapeut die na loyaliteit over groepsloyaliteit het volgende hoofdstuk geschreven heeft. Hij ziet ook een sterke verband tussen onderdrukte groepsloyaliteit, crimineel gedrag en politiek terrorisme.


Wat gebeurt als men de loyaliteit onderdrukt?

Nagy is voorstander van een platform voor de behartiging van een zienswijze die rekening houdt met de aanspraken en wensen van groeperingen. Alle loyaliteitsgroeperingen moeten bij het voordragen van hun aanspraken tegelijkertijd ertoe worden verplicht zowel ten aanzien van zichzelf als van hun tegenstaanders de eigen criteria voor gerechtigheid van kracht te laten zijn.

Ik maak een samenvatting van zijn hoofdstuk en zet het hieronder. De vertaling uit het Engels is verwarrend en is moeilijk sommige zinnen in goed te begrijpen wat Nagy heeft bedoeld.

"De wereldopinie reageert zelden positief op eisen van de regeringen die buiten het maatschappelijk bestel vallende groeperingen zonder zelfbeschikking stellen. Het belangrijke punt is dat, binnen het democratisch systeem, de meerzijdige gerechtigheid en erkenning van alle groeperingen slechts binnen de grenzen van etnische of nationale eenheden van kracht kunnen zijn. Zelf in de meeste ontwerpen voor een wereldregering is geen plaats ingeruimd voor het principe van naast elkaar bestaande loyaliteiten. Er wordt in vrijwel geen enkel democratisch systeem voldoende rekening gehouden met het feit dat ook vreedzame religieuze, etnische of politieke groeperingen hun eigen loyaliteitsverplichtingen hebben.
Wanneer de groeperingen, het recht hebben loyaal en trouw te blijven aan hun ouders of afkomst, wordt dit ontzegd, is dit niets anders dan een poging, de mogelijkheden die in bewust beleefde verbondenheden liggen, te verdoezelen. Men beseft niet hoezeer ook onderdrukte loyaliteitsverbondeheden het menselijk gedrag bepalen.

Criminaliteit en politiek terrorisme vormen heden ten dage de twee grootste bedreigingen voor orde en gezag in de samenleving. Dankzij wetenschappelijke en technische vooruitgang en geraffineerd uitgewerkte strategieën lijken zij over de gehele wereld steeds kwalijker vormen aan te nemen, zowel voor het staatsysteem als voor het welzijn en de veiligheid van de burgers. Regeringen, die criminele geweldadigheid en politiek terrorisme gewoonlijk uitsluitend bekijken vanuit het gezichtspunt van hun orde en gezag, maken echter zelden onderscheid in hun overwegingen.

Pogingen tot intennationale neutralisering en nationale assimilatie zijn niet in staat de terechte loyaliteit van een groepering ten opzichte van haar wortels te vervangen als krachtbron voor individuele motivatie. Hiermee moet rekening worden gehouden met -bij het ontstaan van- verschillen tussen groeperingen met verschillende loyaliteitsverbondenheden. Zolang er in de wereldorde geen officiële mogelijkheid bestaat zulke eisen openlijk naar voren te brengen, zal dit in de toekomst het terrorisme door leden van niet-autonome groeperingen alleen maar in de kaart spelen."

Volgens het empowermentdenken dat in de Verenigde Staten ontstaan is en volgens de pedagogie van onderdrukten van Freire, moet de maatschappij voldoende aandacht schenken aan de mensen die in een afhankelijkheidspositie of in minderheidspositie terechtkomen. Sociale problemen ontstaan door een ongelijke verdeling van de toegang tot bronnen in de maatschappij. Zij zorgen ervoor dat mensen geen macht hebben over uiteenlopende domeinen in hun eigen leven. Indien men deze afhankelijke situatie van mensen die tot de machteloze groep behoren wil verlaten, is de oplossing hen te laten partipicieren in de samenleving.

Niet enkel de auteurs van empowermentbeweging maar ook Nagy pleit voor een vreedzaam kanaal, waarlangs de eisen van verdreven, uitgebuite of onderdrukte groeperingen zonder het recht op zelfbeschikking kunnen worden gehoord.

Ze hopen dat er zo'n platform komt die een discussie over de verwachtingen, noden van groeperingen op gang kan brengen, naar zijn leden kan luistert en rekening houdt met een medezeggenschap van de minderheidsgroepen in onze samenleving.

WAT BEDOELDE DE GRONDLEGGER IN DE CONTEXTUELE THEORIE?

Yildiz Ertan

WAT BEDOELDE DE GRONDLEGGER IN DE CONTEXTUELE THEORIE?

In het eerste deel over de generatiepijn bij opgroeinde allochtone kinderen en jongeren heb ik geschreven over de contextuele benadering binnen de hulpverlening. Ik kreeg reactie van Fatima over het aspect van ontschuldiging, (de enige gepaste vertaling uit het Engels) dat ze dat niet goed begrijpt. I. Nagy, de grondlegger van de contextuele therapie, psychiater en gezinstherapeut zag verontschuldiging - niet gelijk aan de vergeving van de godsdienst en als een deel van het genezingsproces.
Het is uiteraard onmogelijk om hier de hele cursus en theorie en al die termen uit te leggen, zoals ontschuldiging, erkenning geven, leunen op destructief recht, parentificatie van het kind,…
Een verhaal.

Selma is zes jaar. Zij woont met haar moeder alleen die meestal verdrietig rond loopt en veel depresseive symptomen toont. Zij gaat graag naar haar vader tijdens het weekendbezoek, maar voelt zich niet goed omdat ze haar moeder dan alleen laat en Selma voelt aan dat haar moeder dan meer verdriet heeft. Zij zit met een hulpverlener in een gesprek. De hulpverlener vraagt aan Selma wat zij doet wanneer haar moeder verdrietig is.
Selma antwoordt; 'Ik zeg haar lieve woorden. Ik doe haar lachen. Ik vraag mijn mama of zij met mij wil spelen. Soms vraag ik haar om met mij naar buiten te gaan.'

Ontschuldigen?
Rekeningen uit het verleden beïnvloeden de toekomst. Werken met het verleden implicieert een preventieve werking voor de toekomst.

In de contextuele hulpverlening zei Nagy het volgende over de ontschuldiging: 'Comprendre' is nog geen ontschuldiging, maar het komt in de buurt. Vergeving en ontschuldiging zijn niet hetzelfde. Er is verschil tussen de twee. Ontschuldiging is op ethische wijze alle blaam wegnemen. Er is geen grond meer voor de beschuldigingen (van ouders). Ik besluit om niet te beschuldigen. Ik neem de reden voor de beschuldiging weg.

Ethisch betekent ontschuldiging dat je iemand ziuvert. Bij vergeving zuiver je de andere niet maar ben je zelf zo grootmoedig aan te zien van wraak of genoegdoening. Als iemand in alle eerlijkheid boos is op zijn ouders , dan raakt hij zijn basis voor vertrouwen kwijt. De boosheid is nog niet zo erg als op iemand neerkijken. Iemand verachten is het ergste. Als die persoon onder ogen zou zien wat voor een slechte ouders zijn ouders zijn, dan verlies hij zijn vertrouwen. Daarom is het genezend moment belangrijk; iemand te helpen om zijn ouders te ontschuldigen. Dat wordt als een belangrijk element van het genezingsproces gezien.
Hiervoor zijn er veel stappen nodig.
De ontschuldiging kan beginnen vanaf het moment dat die persoon een verklaring vindt voor de houding van zijn ouders. In de therapie ruimte geven aan woede en verdriet van het slachtoffer is een belangrijk begin voor ontschuldiging. Evenals erkenning geven voor het verdienste en voor het geven van een slachtoffer.

Ook met het woord ethiek binnen de contextuele theorie wordt dus niet bedoeld te omschrijven wat behoort of niet behoort; er is geen sprake van een warden –en-normen ethiek. Evenmin geldt dat er vanuit een bepaalde moraal zou moeten worden gewerkt.

Groei van een kind is op zichzelf is al geven. Goed opgroeien in het gezin is een manier van loyaal zijn. Als het kind zich goed gedraagt, geeft het aan het gezin. Men kan de ouders helpen dit te erkennen.


Het uitgangspunt van de contextuele benadering is steeds: herstel van betrouwbaarheid van relaties, laten verdienen van recht, het aanzetten tot actie en ontschuldigen van ouders. Door het investeren in de zorg voor de ander bouwt men individueel krediet op. Nagy noemt dit gerechtigde aanspraak.
Wat een kind voor zijn ouders doet, is het geven en nemen om de relatie.


Wil het kind constructief gerechtigde aanspraak kunnnen verwerven op grond van hetgeen het aan de ouders heeft gegeven, dan moeten de ouders kunnen ontvangen van het kind.
Sommige ouders kunnen weinig ontvangen van hun kind, laat staan dat ze het kind erkenning kunnen geven. Andere ouders doen een bovenmatig beroep op het aangeboren vermogen van hun kind tot geven (parentificatie van het kind).

De terapeut of de hulpverlener probeert de loyaliteitsconflicten zichtbaar te maken voor alle betrokkenen. Evenals de zorg voor en investeringen van elkaar.