WAT BEDOELDE DE GRONDLEGGER IN DE CONTEXTUELE THEORIE?

Yildiz Ertan

WAT BEDOELDE DE GRONDLEGGER IN DE CONTEXTUELE THEORIE?

In het eerste deel over de generatiepijn bij opgroeinde allochtone kinderen en jongeren heb ik geschreven over de contextuele benadering binnen de hulpverlening. Ik kreeg reactie van Fatima over het aspect van ontschuldiging, (de enige gepaste vertaling uit het Engels) dat ze dat niet goed begrijpt. I. Nagy, de grondlegger van de contextuele therapie, psychiater en gezinstherapeut zag verontschuldiging - niet gelijk aan de vergeving van de godsdienst en als een deel van het genezingsproces.
Het is uiteraard onmogelijk om hier de hele cursus en theorie en al die termen uit te leggen, zoals ontschuldiging, erkenning geven, leunen op destructief recht, parentificatie van het kind,…
Een verhaal.

Selma is zes jaar. Zij woont met haar moeder alleen die meestal verdrietig rond loopt en veel depresseive symptomen toont. Zij gaat graag naar haar vader tijdens het weekendbezoek, maar voelt zich niet goed omdat ze haar moeder dan alleen laat en Selma voelt aan dat haar moeder dan meer verdriet heeft. Zij zit met een hulpverlener in een gesprek. De hulpverlener vraagt aan Selma wat zij doet wanneer haar moeder verdrietig is.
Selma antwoordt; 'Ik zeg haar lieve woorden. Ik doe haar lachen. Ik vraag mijn mama of zij met mij wil spelen. Soms vraag ik haar om met mij naar buiten te gaan.'

Ontschuldigen?
Rekeningen uit het verleden beïnvloeden de toekomst. Werken met het verleden implicieert een preventieve werking voor de toekomst.

In de contextuele hulpverlening zei Nagy het volgende over de ontschuldiging: 'Comprendre' is nog geen ontschuldiging, maar het komt in de buurt. Vergeving en ontschuldiging zijn niet hetzelfde. Er is verschil tussen de twee. Ontschuldiging is op ethische wijze alle blaam wegnemen. Er is geen grond meer voor de beschuldigingen (van ouders). Ik besluit om niet te beschuldigen. Ik neem de reden voor de beschuldiging weg.

Ethisch betekent ontschuldiging dat je iemand ziuvert. Bij vergeving zuiver je de andere niet maar ben je zelf zo grootmoedig aan te zien van wraak of genoegdoening. Als iemand in alle eerlijkheid boos is op zijn ouders , dan raakt hij zijn basis voor vertrouwen kwijt. De boosheid is nog niet zo erg als op iemand neerkijken. Iemand verachten is het ergste. Als die persoon onder ogen zou zien wat voor een slechte ouders zijn ouders zijn, dan verlies hij zijn vertrouwen. Daarom is het genezend moment belangrijk; iemand te helpen om zijn ouders te ontschuldigen. Dat wordt als een belangrijk element van het genezingsproces gezien.
Hiervoor zijn er veel stappen nodig.
De ontschuldiging kan beginnen vanaf het moment dat die persoon een verklaring vindt voor de houding van zijn ouders. In de therapie ruimte geven aan woede en verdriet van het slachtoffer is een belangrijk begin voor ontschuldiging. Evenals erkenning geven voor het verdienste en voor het geven van een slachtoffer.

Ook met het woord ethiek binnen de contextuele theorie wordt dus niet bedoeld te omschrijven wat behoort of niet behoort; er is geen sprake van een warden –en-normen ethiek. Evenmin geldt dat er vanuit een bepaalde moraal zou moeten worden gewerkt.

Groei van een kind is op zichzelf is al geven. Goed opgroeien in het gezin is een manier van loyaal zijn. Als het kind zich goed gedraagt, geeft het aan het gezin. Men kan de ouders helpen dit te erkennen.


Het uitgangspunt van de contextuele benadering is steeds: herstel van betrouwbaarheid van relaties, laten verdienen van recht, het aanzetten tot actie en ontschuldigen van ouders. Door het investeren in de zorg voor de ander bouwt men individueel krediet op. Nagy noemt dit gerechtigde aanspraak.
Wat een kind voor zijn ouders doet, is het geven en nemen om de relatie.


Wil het kind constructief gerechtigde aanspraak kunnnen verwerven op grond van hetgeen het aan de ouders heeft gegeven, dan moeten de ouders kunnen ontvangen van het kind.
Sommige ouders kunnen weinig ontvangen van hun kind, laat staan dat ze het kind erkenning kunnen geven. Andere ouders doen een bovenmatig beroep op het aangeboren vermogen van hun kind tot geven (parentificatie van het kind).

De terapeut of de hulpverlener probeert de loyaliteitsconflicten zichtbaar te maken voor alle betrokkenen. Evenals de zorg voor en investeringen van elkaar.